مصرف ماهی در دوران بارداری مفید است یا مضر؟

بی شک تمامی مادران عزیز در هنگام بارداری توجه ویژه ای به مصرف مواد غذایی خود دارند تا از موجود کوچک  و زیبای خودشون بهترین میزبانی را داشته باشند. هرگونه تغذیه مادر در دوران بارداری مستقیما در تغذیه و رشد کودک تاثیر مستقیم دارد.

از دیر باز هم همین تفکر وجود داشت برای مثال خوردن سیب را در هنگام بارداری باعث زیبا شدن چهره کودک می دانستند یا خوردن ماهی را دلیلی بر باهوش شدن نوزاد بعد تولد می دانند. ولی آیا واقعا این امر حقیقت دارد؟
 
تحقیقات نشان می‌دهند که ماهی طیفی از مواد مغذی را فراهم می‌کند که برای رشد اولیهٔ کودکتان مهم هستند. بیشتر کارشناسان هم‌عقیده‌اند که مواد مغذی کلیدی در ماهی دو اسید چرب امگا۳، یعنی DHA و EPA هستند که پیدا کردن آنها در دیگر غذاها دشوار است. ماهی همچنین محتوای چربی اشباع کمی دارد و غنی از پروتئین، ویتامین D و دیگر مواد مغذی حیاتی برای یک جنین در حال رشد و یک بارداری سالم است.

در پژوهش وسیعی در دانمارک، ‌بچه‌هایی که مادرانشان در طول بارداری بیشترین مقدار ماهی را خورده بودند، یعنی به طور میانگین ۳۹۷ گرم در هفته، در مقایسه با کودکانی که مادرانشان ماهی کمی خورده بودند،‌ مهارت‌های حرکتی و شناختی بهتری در شش ماهگی و ۱۸ ماهگی داشتند و کودکانی که مادرانشان کمترین مقدار ماهی را خورده بودند، کمترین نمره‌ها را در رشد تکاملی خود داشتند.

برخی پژوهش‌ها همچنین نشان داده‌اند که خوردن ماهی در طول بارداری ممکن است به پیشگیری از زایمان زودرس و وزن پایین در هنگام تولد کمک کند. در ادامه این مقاله از لیان به بررسی کامل این موارد می‌پردازیم.

آیا در بارداری باید ماهی بخورید؟

مصرف ماهی در دوران بارداری می‌تواند مفید باشد، زیرا ماهی منبع خوبی از پروتئین، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا-3 است که برای رشد مغز و چشم جنین اهمیت دارند. با این حال، برخی از انواع ماهی ممکن است حاوی مقادیر زیادی جیوه باشند که می‌تواند به سیستم عصبی در حال رشد جنین آسیب برساند. بنابراین، توصیه می‌شود که زنان باردار ماهی‌هایی با جیوه کم مانند ماهی سالمون، ماهی ساردین و قزل‌آلا را مصرف کنند و از خوردن ماهی‌های پرجیوه مانند کوسه و شاه‌ماهی خودداری کنند. رعایت تعادل و مصرف متوسط ماهی می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند.

ضرر ماهی برای مادران باردار چیست؟

ضرری که ماهی میتواند برای مادر و فرزندش داشته باشد حاوی بودن گوشت ماهی به متیل جیوه است. جیوه عنصری است که در طبیعت وجود دارد در هوای تنفسی یا آب اشامیدنی یا لامپ های فلورسنت یا دماسنج ها از جیوه استفاده می شود.
منبع طبیعی این عنصر در آتشفشانها یا آتش سورزی های جنگل ها یافت می شود و همچنین کارخانه های تولید سیمان یا نیروگاه های برق این عنصر را در هوا پخش میکنند.
اما این عنصر داخل آب تبدیل به متیل جیوه می شود .متیل جیوه قابل دفع نیست و بسیار مضر است.

چه ماهی‌هایی را در بارداری می‌توانید بخورید؟

در دوران بارداری، می‌توانید ماهی‌هایی با جیوه کم و مغذی را مصرف کنید که به رشد سالم جنین کمک می‌کنند. برخی از این ماهی‌ها عبارتند از:

1. ماهی سالمون: غنی از اسیدهای چرب امگا-3 و ویتامین D.
2. ماهی ساردین: منبع خوبی از کلسیم و امگا-3.
3. ماهی قزل‌آلا: حاوی مقادیر بالای پروتئین و امگا-3.
4. ماهی هادوک: کم جیوه و غنی از پروتئین.
5. ماهی تن سبک (کنسروی): مقادیر کمی جیوه دارد و منبع خوبی از پروتئین است.

همچنین، باید از مصرف ماهی‌هایی با جیوه بالا مانند شاه‌ماهی، ماهی تیلفیش و برخی انواع ماهی تن خودداری کنید. در کل، توصیه می‌شود که زنان باردار در هفته حدود 2 تا 3 وعده (معادل 340 گرم) از ماهی‌های کم‌جیوه مصرف کنند.

مصرف ماهی با جیوه بالا چه خطراتی برای خانم های باردار دارد؟

اگر زنان باردار ماهی‌هایی با جیوه بالا مصرف کنند، ممکن است خطراتی برای جنین به همراه داشته باشد. جیوه یک سم عصبی است که می‌تواند بر سیستم عصبی در حال رشد جنین تأثیر بگذارد. برخی از مشکلات احتمالی عبارتند از:

1. تأخیر در رشد عصبی: جیوه می‌تواند به مغز و سیستم عصبی جنین آسیب برساند و موجب تأخیر در رشد عصبی و مشکلات یادگیری شود.
2. نقص‌های مادرزادی: مصرف زیاد جیوه ممکن است خطر نقص‌های مادرزادی را افزایش دهد.
3. تأخیر در رشد جسمی: جیوه می‌تواند رشد جسمی جنین را کند کند و موجب وزن کم هنگام تولد شود.
4. مشکلات حرکتی: قرار گرفتن در معرض جیوه ممکن است به مشکلات حرکتی و ناهماهنگی عضلات منجر شود.

به همین دلیل، توصیه می‌شود که زنان باردار از مصرف ماهی‌هایی با محتوای جیوه بالا مانند کوسه، شاه‌ماهی، ماهی تیلفیش و برخی انواع ماهی تن خودداری کنند و ماهی‌های با جیوه کم را انتخاب کنند تا از این خطرات پیشگیری کنند.

کدام ماهی ها شامل متیل جیوه بیشتری هستند؟

• ماهی های شکارچی و ماهی های عظیم جسته که عمر بیشتری دارند و در نزدیکی سواحل صنعتی زندگی میکنند متیل جیوه بیشتری دارند.
• اسفاده از کوسه ماهی و خانواده تن ماهیان و خانواده چنگو یا باراکودا به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود.
• ماهی هایی با پوست سبز یا زرد با رنگی بسیار واضح نشان از وجود این عنصر را می دهند.
• شوریده ماهی به دلیل داشتن نمک بیشتر و افزایش فشار خون مادر نیز پیشنهاد نمی شود.
• مصرف کنسرو ماهی بدلیل استفاده از ماهی های تن بسیار درشت و ترکیبات شیمیایی به هیچ عنوان توصیه  نمی شود.
• مصرف ماهی های رودخانه ای و دریاچه ای به دلیل آلودگی بیشتر توصیه نمی شود.
• مصرف ماهی های پرورشی به دلیل استفاده بیشتر ماهی از خوراک گیاهی و کم بودن اسید های چرب مفید پیشنهاد نمی شود.
• مصرف پوست ماهی به دلیل درصد تجمع متیل جیوه در آن در این دوران توصیه نمیشود.

آیا مصرف مکمل های امگا3 میتواند جایگزین ماهی شود؟

مکمل‌های امگا۳ اسیدهای چرب DHA و EPA را فراهم می‌کنند و فاقد جیوه هستند. بسیاری از آنها حاوی روغن ماهی هستند اما جیوه در بافت‌های چربی ماهی ذخیره نمی‌شود. بنابراین، در روغن ماهی وجود ندارد اما PCBها ممکن است در آن وجود داشته باشند.

برخی زنان به عنوان منبع امگا۳ به روغن کبد ماهی رجوع می‌کنند که باید بدانید روغن کبد ماهی، ویتامین A بسیار بالایی دارد. این ویتامین در دزهای بالا می‌تواند سمی باشد. یک نگرانی دیگر این است که فهمیدن اینکه آیا روغن برای حذف مواد سمی مثل PCBها تصفیه شده یا نه، غیرممکن است.

آیا مصرف سالمون فواید بیشتری دارد؟

عمده سالمون نروژی موجود در ایران نوع قزل الای پرورشی می باشد که در یک ویدیو کامل به آن پرداختیم و میتونید داخل سایت ببینید. و سالمون نروژی وارداتی نیز اکثرا از نوع پرورشی بوده وفریز وارد میشوند و از نحوه پرورش آن اطلاعات دقیقی وجود ندارد پس بهتر است ب جای شک و شبهه داشتن از ماهی های دریایی کشور خودمان استفاده کنیم.